Afgevraagd.nl | Internationale Systeem der Eenheden – Système International d’unités
In eerdere artikelen hebben we al meermaals gekeken naar het verschil in verschillende systemen om bijvoorbeeld afstand en temperatuur uit te drukken. In deze artikelen zien we al dat er verschillende systemen bestaan. Het meest gebruikte systeem, het Système International d’unités (afgekort: SI), vind zijn basis in Frankrijk en is ingevoerd op 11 Oktober 1960.
Het SI is ingevoerd om de uitwisseling van informatie en kennis simpeler te maken. Een voorbeeld hiervan kan worden gevonden in onderzoeken – als we niet precies weten hoeveel een kilogram is, is het heel moeilijk om iedereen in de wereld duidelijk te maken hoe zwaar iets is. De ene persoon denkt dat 900 gram een kilogram is, en iemand anders denkt dat 1100 gram een kilogram is.
De tegenhanger van het SI is het Imperiale Systeem, hetgeen we terugvinden in onder meer de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.
In Nederland is het SI voor onderwijs en handel verplicht gesteld in de Ijkwet (1978). Deze wet is recentelijk vervangen door de Metrologiewet (2006).
Eenheden
Het SI heeft zeven onafhankelijke basiseenheden. Dit zijn de eenheden voor massa, lengte, tijd, elektrische stroom, temperatuur, hoeveelheid stof en lichtsterkte.
Sommige van deze eenheden gebruik je regelmatig. Temperatuur, massa (gewicht), lengte (afstand) en tijd zijn overal om ons heen – het bepaalt hoe lang die les Duits is, en hoe lang het nog duurt voor je vakantie hebt, hoe warm (of koud) het is en hoe ver je beste vriend weg woont. Het verandert deze afstand niet, maar maakt het meetbaar. Jij kan aan je vriend of vriendin uitleggen wat de afstand is en hij weet dan precies wat die afstand is – omdat hij dezelfde eenheid gebruikt. En dit is de kracht van een universeel systeem!
Voorvoegsels
Behalve de eenheden heeft het SI ook een standaard voor voorvoegsels geïntroduceerd. Deze voorvoegsels zijn grootheden. Bekende voorvoegsels zijn miljoen (6 nullen), miljard (9 nullen) en milli (een duizendste) en centi (een honderdste). Er zijn er veel meer – zo groot als 24 nullen (de yotta).
Ook voor deze standaard is hetzelfde argument te maken – omdat iedereen dezelfde eenheid gebruikt, kan iedereen met deze eenheden werken.
Schrijfwijzen en uitzonderingen
Een belangrijk onderdeel van een standaardsysteem is het gebruik van dezelfde afkortingen voor deze eenheden. Zo zul je zien dat voor vergrotingen (miljoen, miljard) een standaardsymbool is vezonnen (duizend – K; miljoen – M; miljard – G). Deze eenheden worden meestal niet gebruikt als het gaat om geld (want geld is geen onderdeel van het SI), maar voor eenheden van bijvoorbeeld elektrische stroom. “Een stroomproducent heeft een capaciteit van 1 GV” (Giga Volt, of miljard Volt) is iets wat je zou kunnen lezen in de krant of in een onderzoek.
Daarnaast zijn er verschillende regels. Zo mogen symbolen (afkortingen, zoals km – kilometer) alleen gebruikt worden met een waarde in cijfers.
- Onjuist: dertien km
- Juist: dertien kilometer, 13 km
Ook is het onjuist om symbolen en namen door elkaar te gebruiken;
- Onjuist: 300 000 km per seconde
- Juist: 300 000 kilometer per seconde, 300 000 km/s
- Óf alles uitschrijven, óf alles afkorten.
Ook heeft het SI een regel over de decimaaltekens. Officieel mag alleen een komma als decimaalteken worden gebruikt. Hieruit volgt;
- Onjuist: 7.654.321,123 4
- Juist is: 7 654 321 ,123 4
Ook zijn er regels over de namen en symbolen. Namen van eenheden zijn voluit geschreven (kilometer, seconde). Soms staan deze in het meervoud. In Nederland gebeurt dat eigenlijk alleen bij tijdseenheden (8 seconden / 8 secondes, niet 8 seconde). Ook gebeurt dat in specifieke zinsconstucties, zoals honderd korte meters of als de hoeveelheid in de meervoudsvorm staat, bijvoorbeeld honderden kilometers.
De symbolen hebben nooit een meervoudsvorm. 3 centimeter wordt afgekort tot 3 cm, niet 3 cms.
Herdefinitie
In 2011 werd op de vergadering van het instituut dat het SI beheert een resolutie aangenomen om het SI op bepaalde punten te wijzigen. De wetenschap heeft in afgelopen jaren een aantal constante ‘basis’waarden gevonden, zoals de constante van Planck. Door gewicht te herdefinieren vanuit deze constante wordt het gehele systeem weer iets preciezer.
Dit proces is nog altijd gaande.